Toertochten 2022

Voorwoord.

Het is gebeurt niet zo vaak dat ik de dagtochten/toertochten die ik maak beschrijf op mijn website. De volgende tocht wil ik je toch niet onthouden. “De Elf Fonteinen route” in Friesland. Misschien dat er nog meer volgen dit jaar, maar dat weet ik nog niet. Deze is in ieder geval bijzonder en een aanrader.

“Elf Fonteinen route”

Als er één ding is wat in Friesland tot op het bot uitgemolken wordt is het wel de elf steden tocht. Ze zijn er in diverse soorten en smaken. Sinds er in elke stad van Friesland een fontein is geplaatst ter ere van de elf steden tocht is er dus weer een tocht bij gekomen “De Elf Fonteinen route”. Je kan er van vinden wat je wilt, maar de route die ik van het internet gehaald heb en hier en daar wat heb aangepast is mooi om te rijden. Je komt vrijwel alleen op de mooie binnenwegen van Friesland.

De start en finish van deze tocht heb ik verplaatst naar Bolsward en wel bij de fontein die voor de Broere kerk.

Voor mij is deze route een goede voorbereiding voor mijn vakantie in Noorwegen. Ik heb de koffers op de Tijger redelijk belanden en opgetuigd met de configuratie zoals ik het voor ogen heb. Twee kleine tassen op de chras bare, brandstofflessen voor mijn kooktoestel bevestigd aan het frame en een buis waar mijn tentstokken ingaan. Een meevaller is dat het ook nog eens stralend mooi weer is.

11Fountains zijn een groep fonteinen in de Friese elf steden die in het kader van Leeuwarden-Fryslân in 2018 zijn geplaatst. Het betreft een citymarketinginitiatief. De fonteinen zijn onder begeleiding van curator Anna Tilroe door verschillende internationale beeldende kunstenaars gemaakt. Je mag zelf beoordelen wat je er van vindt, de meningen zijn hierover namelijk sterk verdeelt. Dit merk je ook als je foto’s maakt van de fonteinen. De één vind ze mooi en de ander vindt het gedrochten.

Bolsward.

01

De Vleermuis
Johan Creten

Vleermuizen zijn intrigerende, nuttige dieren die met hun jacht op insecten cruciaal zijn in het ecologisch systeem. De vleermuis staat in de Aziatische cultuur symbool voor rijkdom, geluk en een gezegende ouderdom. Bij ons symboliseert hij zowel duistere krachten als een positieve, reddende kracht. Denk aan Batman, of aan de gevels van de grote kathedralen waar hij, in de vorm van waterspuwers, de demonen op afstand houdt. Dat past prachtig bij de afgebrande Broerekerk. De trap op de rug nodigt de bezoeker uit om de vleermuis symbolisch te overwinnen. En… om zichzelf te overstijgen.

Brons
3,3 m hoog, 2,4 m breed

Inspiratiebron: de gevel van de afgebrande Broerekerk
Locatie: het Broereplein voor de Broerekerk
Adres: Broereplein 9, 8701 JC Bolsward

Harlingen.

De Walvis
Jennifer Allora & Guillermo Calzadilla

Ooit stond Harlingen in het teken van de walvisvangst. Tegenwoordig streven wij er niet meer naar om deze grote en grootse dieren te doden, maar juist om ze van de dood te redden. Vooral nu ze om onduidelijke redenen steeds vaker in ondiepe wateren stranden. De fontein van Harlingen is een levensechte potvis. Hij ligt als verdwaald bij de Zuiderpier, maar af en toe verraadt zijn krachtige waterstraal dat hij wel degelijk in leven is. Zo getuigt ‘De Walvis’ van de enorme invloed die de mens heeft op alles wat leeft in de zee.

Polyesterhars met stalen frame
18 m lang, 2,5 m hoog (schaal 1:1)

Inspiratiebron: de maritieme geschiedenis van de stad en de walvisvangst
Locatie: in de Willemshaven bij de Zuiderpier
Adres: Nieuwe Willemshaven, 8862 RZ Harlingen

02

Franeker.

03

De Oortwolk
Jean-Michel Othoniel

De fontein is een ode aan de wereldberoemde, in Franeker geboren astronoom Jan Hendrik Oort. Zijn aanname dat zich rondom ons zonnestelsel een ‘wolk’ van miljarden komeetachtige objecten beweegt, betekende een doorbraak in
de astronomie. De fontein is ontworpen als een reeks watervallen die vanuit een schaal langs een verticale ketting van nachtkleurige parels in het bassin stromen. Een van de parels is zilverkleurig, als de kleur van de maan, een ander is verguld, de kleur van de zon. ‘De Oortwolk’ zelf is een nevel van fijne druppeltjes die vanuit een goudkleurig gaaswerk in de schaal vallen.

Kralen van RVS met zwart, goud en zilver coating, gaaswerk, 3,5 m hoog; schaal 1,5 m doorsnee; bassin 3,8 m doorsnee

Inspiratiebron: de ontdekking door astronoom Jan Hendrik Oort
Locatie: bij de Martinikerk op de Breedeplaats, in een speciaal door de befaamde tuinarchitect Piet Oudolf aangelegd parkje.
Adres: 8801 KA Franeker

Dokkum.

De IJsfontein
Birthe Leemeijer

De IJsfontein is een speelbal van de elementen en geen dag hetzelfde. IJs tekent patronen op de koperen huid van de sculptuur. De mate waarin de fontein ijslagen vormt of niet, is afhankelijk van de zon, luchtvochtigheid, temperatuur, wind en neerslag. Energie voor de IJsfontein wordt opgewekt door zonnepanelen. Rondom staan bomen die rood kleuren in het najaar. Ze verwijzen naar Bonifatius en zijn volgelingen die in Dokkum zijn vermoord. Voor optimale schaduwwerking is bij de sculptuur gebruik gemaakt van de wetmatige rangschikking van bladeren rond een middelpunt. Het resultaat van meer dan 100 miljoen jaar evolutie in de plantenwereld.

koper, koelleidingen, zonnepanelen, bomen
2 m hoog, 3 m breed.

04

Locatie: de historisch beladen Markt, opnieuw ingericht naar een plan van Leemeijer, in samenwerking met stedenbouwkundigen en een plaatselijke klankbordgroep.
Adres: Markt 28, 9101 LS Dokkum

Leeuwarden.

05

Love
Jaume Plensa

‘Love’ bestaat uit twee 7 meter hoge, witte sculpturen van een jongen en een meisje. Ze lijken elkaar aan te kijken, maar hun ogen zijn gesloten. De gezichtsuitdrukking van de kinderen is sereen. Om hen heen hangt een 2 meter hoge mistwolk waar we in rond kunnen dwalen. ‘Ze dromen’, zegt Plensa; ‘voor kinderen is de toekomst een droom vol beloftes.’ De Spaanse kunstenaar kreeg zijn inspiratie voor de mistfontein toen hij ’s morgens vroeg de nevel boven de Friese velden zag. ‘In Friesland’, zei hij, ‘komt het water uit de grond.’

kunsthars met marmerstof
7 m hoog, 3 m omtrek

Inspiratiebron: de jeugd in de stad en de nevel over de velden
Locatie: het vernieuwde stationsgebied
Adres: 8911 AE Leeuwarden

Sneek.

De Fontein van Fortuna
Stephan Balkenhol

Op een gouden bol midden in het water staat een man met een Hoorn des Overvloeds. Het beeld verwijst naar Fortuna, de godin van het geluk en de schutsvrouwe van steden, families en volkeren. De overvloeiende hoorn symboliseert de materiële welstand van de gelukkige die ermee in aanraking komt. Maar de gouden bol draait voortdurend om zijn as, zodat het water, net als de toestroom van hetfortuin, een onberekenbare kracht wordt. De overvloed die zich toevallig over ons uitstort, kan ons door het lot even snel weer worden ontnomen. Kijk maar naar de geschiedenis van Sneek.

Brons, coating
Ruim 3 m hoog

Inspiratiebron: de periodes van grote welvaart en neergang in Sneek
Locatie: in het water van het Hoogend
Adres: Hoogend, 8601 EM Sneek

06

IJlst.

07

Onsterfelijke Bloemen
Rikka Shinji Ohmaki

Volgens Shinji Ohmaki vormt cultuur zich, net als de natuur, laag op laag. Nieuwe generaties bouwen steeds weer voort op een grote onderlaag die niet verdwijnt. Precies zoals ook de stad IJlst is ontstaan. De oude, grotendeels verwilderde stinsenplanten zijn tekens van die onzichtbare onderlaag en van de rol van de mens bij de ontwikkeling daarvan. De fontein ‘Onsterfelijke bloemen – Rikka’ verbindt bloeiende stinzenplanten als element uit de Friese natuur met een oude vorm van Japanse bloemschikkunst, Ikebana. Hij symboliseert de eeuwige verbintenis tussen mens, cultuur en natuur.

RVS, autolak, coating, terrazzobeton
vaas: 1,5 m hoog, 6 m doorsnee; boeket: 4 m hoog

Inspiratiebron: het ontstaan van de stad uit de Ylostins en de Friese stinzenplanten
Locatie: een speciaal aangelegd parkje bij de Dassenboarch
Adres: De Dassenboarch, 8651 NE IJlst

Sloten.

Kievit
Lucy & Jorge Orta

‘Kievit’ toont een meisje dat op de schouders van een man staat. Ze houdt een vogel in haar hand. Onder de voeten van de man vormt een slordige stapel emmers, jerrycans en teilen de basis van de fontein. Deze universele containers waar het water rustig in en uit stroomt, wijzen erop dat onze samenleving overvloedig beschikt over iets wat elders in de wereld helemaal niet vanzelfsprekend is: water – de bron van al het leven. De vogel die het meisje koestert is een kievit, een vogelsoort die in Friesland wordt bedreigd.

Brons, coating
5 m hoog

Inspiratiebron: de kievit als bedreigde vogelsoort, water als levensbron
Locatie: op het G.G. van der Walplein bij de entree van de stad
Adres: Koestraat, 8556 XJ Sloten

08

Stavoren.

09

De vis voor Stavoren
Mark Dion

De zee geeft, de zee neemt. Stavoren, ooit een rijke Hanzestad, kan erover meepraten. Overstromingen, zeehandelsoorlogen, een haven die verzandde: meermalen verviel de stad tot armoede. Maar telkens richtte ze zich op en brachten zeevaart en visserij nieuwe welvaart. Volksverhalen als ‘de Vrouwe van Stavoren’ vertellen van dat wisselvallige lot. ‘De Vis voor Stavoren’ voegt daar een nieuw verhaal aan toe, met een knipoog naar een symbolische prent van Pieter Bruegel de Oude: ‘Hoe grote vissen kleintjes eten!’ We zien hoe de enorme open muil van een machtige vis ons langs de watersproeiende lippen naar binnen lokt. Wie ontsnapt in Stavoren de dans?

kunsthars, PU-schuim, staal
3,3 m hoog, 6 m breed, 8,4 m lang

Inspiratiebron: de visserijgeschiedenis van Stavoren en een prent van Pieter Bruegel de Oude
Locatie: het plein bij de Stationsweg
Adres: Stationsweg, 8715 ES Stavoren

Hindelopen.

Flora & Fauna
Shen Yuan

Inspiratiebron voor de fontein van Hindeloopen is de levensboom op het stadswapen, met het hert en de hinde die hem omringen. De boom symboliseert de levensenergie, maar staat ook voor wijsheid. Het hert en de hinde voeden zich hiermee. Nu zetelen prachtige exotische vogels in de boom. Als je op het grote, houten gewei zit dat de boom omringt, zie je hoe ze waterspuwend met elkaar ‘praten’. Over ons?

Koper, staal, Accoya-hout, steen
Boom: 3,6 m hoog, 2,5 m breed; geweien: 7,5 m lang, 2,1 m hoog

Inspiratiebron: Het oude stadswapen van Hindeloopen
Locatie: het veldje bij de Nieuweweg
Adres: Nieuweweg 1, 8713 KA Hindeloopen

10

Workum.

11

De Woeste Leeuwen van Workum
Cornelia Parker

Al eeuwen wordt het stadswapen op ‘De Waag’ van Workum ondersteund door twee leeuwen. Ze doen naïef aan en hun theatrale pose prikkelt onze lachlust. Maar als fontein van Workum, stevig op de grond met een meer dan levensgrote afmeting, zijn ze geen bijfiguren meer, maar hoofdrolspelers. Op enige afstand van elkaar sproeien ze nu als vechtende katten water naar elkaar. ‘Kijk naar Workum’, lijken ze ons toe te roepen. Want zonder het wapenschild biedt de lege ruimte tussen hen in plotseling uitzicht op de levende werkelijkheid van de stad.

Duurzaam Accoya-hout, verf, bladgoud, 3,5 m hoog

Inspiratiebron: de 2 leeuwen die het stadswapen op de Waag ondersteunen
Locatie: het grasveld bij de nieuwe passantenhaven
Adres: 8711 CL Workum