Motor onderhoud.
Voorwoord motor onderhoud algemeen.
Het leuke van motor rijden is ook het onderhouden van je motor. Veel van de onderhoud werkzaamheden zijn redelijk eenvoudig zelf te doen. Al het onderhoud wat ik zelf aan mijn motor doet zal ik op deze site plaatsen.
Belangrijk is wel dat je het juiste gereedschap gebruikt, dus onder andere is het gebruik van een momentsleutels een must.
Op het internet zijn vaak de onderhoud en werkplaats boeken te vinden van je motor (vrijwel altijd in het Engels). Er zijn ook goede werkplaats handboeken te verkrijgen in de handel, of bij je dealer.
Dus voor je start met sleutelen, zorg dan dat je weet wat de aantrekmomenten van de verschillende onderdelen zijn en verdiep je in de demontage en montage van het onderdeel waar je aan begint.
Onderhoud algemeen.
Motor winterklaar maken:
Om je motor straks in het voorjaar zo probleemloos mogelijk weer in gebruik te nemen, is het zaak om in de winterstop wat preventief onderhoud te plegen. Met wat geduld zijn de meeste van dingen om je motor winterklaar te maken goed zelf te doen en bespaar je ook nog eens aardig wat geld.
De olie:
Om het inwendige van je motor tegen corrosie te beschermen is het verstandig om de motorolie voordat je de motor wegzet te verversen. In de oude olie bevinden zich zuren en water, voornamelijk door vervuiling en verbrandingsresten. Uiteraard hangt de mate van vervuiling af van de bedrijfsomstandigheden (veel korte stukken rijden vervuilt veel sterker), het aantal kilometers dat de olie in het blok, de staat van het motorblok en de kwaliteit van de getankte benzine.
Verder zal een hoge kwaliteit olie meer vuil kunnen opnemen dan een slechte olie, plus dat de motor van zichzelf al minder zal vervuilen door betere afdichting van zuigers en cilinders. Goede olie geeft ook minder slijtage. Een duurdere olie betaalt zichzelf dus ruimschoots terug door langere verversingstermijnen en minder kosten op de lange duur. Na het verversen dien je wel een rit te maken, zodat de nieuwe olie overal komt en oude resten worden opgelost. Cardanolie hoeft niet voor de winter te worden ververst, die is kilometer-afhankelijk. Er is immers geen sprake van vervuiling door brandstof of verbrandingsresten.
Remmen:
Een van de meest essentiële punten is uiteraard het remsysteem. Durf je dit niet aan dan zou je naar een dealer kunnen gaan, maar het is geen hogere wiskunde. Het beste kun je de klauwen er even af halen, de remblokken verwijderen en dan de zuigers iets naar buiten pompen om ze zo goed mogelijk schoon te maken. Dus vastgekoekt vuil verwijderen met remmenreiniger en eventueel een zachte borstel of een doekje dat je door de klauwen trekt en vervolgens inspuiten met bijvoorbeeld een teflon- of siliconenspray (dat uiteraard alleen als de remblokken er uit zijn!) om corrosie van metalen remzuigers tegen te gaan.
De remblokken weer monteren met een klein beetje koperpasta op de achterzijde tegen het piepen (door hoogfrequent trillen van de blokjes tijdens remmen) en ook de bouten van de remklauwen voorzien van een beetje koperpasta op de schroefdraad, tegen vast corroderen. Zorg na het monteren van de remklauwen dat je het systeem met een paar keer pompen weer op druk brengt. Ververs voor de winterstalling ook de remvloeistof (en in geval van een hydraulisch bediende koppeling ook de vloeistof daarvan). Dit omdat remvloeistof hygroscopisch is, ofwel water aantrekt, en er op den duur dus steeds meer vocht in de vloeistof komt. Dit geeft behalve verhoogde kans op fading tijdens remmen ook kans op corrosie van metalen delen in het remsysteem.
Banden:
Je banden verdienen ook de nodige aandacht. Het beste is om de motor voor en achter op paddockstandaards te zetten, zodat de banden los van de grond staan. Dat voorkomt de vorming van een platte kant.
Door de wielen wekelijks een keer te draaien blijft de lagering ook nog eens goed. Heb je deze mogelijkheid niet, zorg dan dat je banden in elk geval flink op spanning staan: met bijvoorbeeld 2,9 (of gewoon 3) bar voor en achter zal de band minder inzakken dan met lagere spanningen.
Benzinetank:
In het geval van een stalen tank is het raadzaam om de motor met een volle tank weg te zetten, want dan is de kans op roestvorming veel kleiner. Afgezien daarvan is er bij een volle tank ook minder ruimte voor verdamping, waardoor de benzine in betere conditie blijft. Het scheelt daarbij ook nog als je een van de recente high-tech benzines gebruikt, zoals Shell V-Power, BP Ultimate of Total Excellium. Ik kies eigenlijk altijd voor Euro 98 benzine en tank alleen als het niet anders kan Euro 95 benzine. De Euro 98 benzine van de verschillende merken bevatten meer toevoegingen of zelfs een andere basisbrandstof.
Hierdoor is deze benzine ook stabieler.
Beter nog kun je daartoe een zogenaamde brandstofstabilisator toevoegen, waardoor gom- en lakvorming wordt tegengegaan. Hiervoor zijn onder andere ook de reinigingsconcentraten van Fort (MotoPower I en II) en Tunap (172) te gebruiken.
Rij na het toevoegen nog een stukje, om te zorgen dat het middel ook in de injectoren of carburateurs komt. Ook kun je voorafgaand aan de winterstalling een keer een dosis vochtvreter in de benzine doen (zoals Wynns Dry Fuel), zodat aanwezig water wordt gebonden en zo kan verdwijnen uit het brandstofsysteem.
Koelsysteem:
Koelvloeistof dien je minimaal één keer in de twee jaar te vervangen. Deze moet het motorinwendige immers niet alleen beschermen tegen bevriezing, maar ook tegen corrosie. Bij vrij nieuwe motoren zal je buiten de reguliere beurten om waarschijnlijk niet hoeven te verversen,
maar bij oudere motoren (die misschien niet meer zo regelmatig bij de dealer komen) is het zeker aan te raden. De koelvloeistof is nog wel eens een ondergeschoven kindje en dit kan door vervuiling en corrosie van het systeem voor grote problemen gaan zorgen. Dus is dit een klusje dat je voor het winterklaar maken mooi even mee kan nemen.
Ketting.:
Om de ketting tegen roest te beschermen dient hij goed dekkend te worden ingespoten met kettingspray. Het beste kun je hem eerst grondig schoonmaken met een geschikt reinigingsmiddel en kwast. Er zijn speciale kettingreinigers in de handel, maar diesel of terpentine is ook bruikbaar.
Accu:
Als de accu niet aangesloten kan worden op een oplader kan je de accu beter uit de motor halen, of haal in elk geval de accupolen los. Met een druppellader als b.v. de Optimate - die de accu afhankelijk van de toestand laadt en ontlaadt - kan de accu gedurende de winter in goede conditie worden gehouden.
Je kunt de accu er prima continu aan laten hangen, maar bijvoorbeeld elke maand een week is ook goed. Als je geen gel accu hebt, controleer dan uiteraard eerst het waterniveau. Indien nodig bijvullen met gedestilleerd water.
Check dit nogmaals voordat je weer gaat rijden in het voorjaar.
Voorvork:
Om de keerringen in de vorkpoten in goede staat te houden en eventuele corrosie van de binnen poten te voorkomen, kun je je vorkpoten inspuiten met siliconenspray. Na afloop van de winter wel weer goed afvegen in verband met stof- en zanddeeltjes die zich in de wintermaanden kunnen hebben verzameld en die de keerringen van de vorkpoten weer kunnen beschadigen bij de eerste paar keer in veren.
Motor olie verversen.
De motorolie van je motor verversen is eigenlijk een eenvoudig karweitje die wat je best zelf kan doen. Het bespaart je ook een hoop geld, tenminste als je voor jezelf geen uur loon berekent. Het is ook nog eens leuk om het zelf te doen!
Bij de meeste motoren zal je om de 10.000 km. de olie moeten verversen.
Voordat je begint met het olie verversen zorg je dat het benodigde materiaal in huis hebt.
-
- Nieuwe motorolie (zorg wel dat je de juiste olie voor jouw motor aanschaft.)
- Nieuwe oliefilter (juiste maat voor jouw motor)
- Olie sleutel om het oude filter af te nemen.
- Nieuwe ring voor onder de aftapplug.
- Opvangbak voor de oude olie.
- Dopsleutels.
- Inbussleutels
- Oude kranten of doeken.
Motorolie aftappen:
Het oliefilter kan per type motor op verschillend zijn gemonteerd. De aftapplug zit over het algemeen op de laagste plek onder je motorblok. Kijk voor de aanhaal momenten je reparatie handleiding van je motor na.
Laat je motor eerst even warm draaien zodat de olie warm en dun wordt. Hierdoor loopt de olie beter uit het blok tijdens het aftappen. Als de motor warm is zet je hem rechtop, op je middenbok of op een paddockstand.
Zet de olie opvangbak onder de aftapplug, zorg er voor dat de opvangbak groot genoeg (dit zal meestal zo rond de vier liter zijn) is voor de hoeveelheid olie die hij moet opvangen!
Als dit gebeurt is kan de aftapplug los te draaien, het is verstandig om de plug los te draaien met een inbussleutel of dopsleutel en het laatste stuk met de hand te doen. Zo kan je voorkomen dat de plug in de opvangbak valt!
Draai ook de vuldop voor de olie open, zodat de olie beter uit je blok kan lopen.
Oliefilter vervangen:
Er zijn twee soorten oliefilters, de ‘blikken oliefilter’ die het meest gebruikt wordt en het ‘papieren’ oliefilter. De blikken oliefilter zit ergens op het motorblok. Om deze oliefilter los te krijgen heb je een speciale oliefiltersleutel nodig. Draai met de sleutel de oliefilter los, let op! Hier kan nog wel wat olie uitkomen.
Als alle oude olie uit je blok is gelopen is het de tijd om je nieuwe oliefilter te monteren. Pak de nieuwe oliefilter en smeer wat olie op de rubberen O-ring. Vul de filter vast met de nieuwe olie. Draai de filter nu weer met de hand vast op het blok. Je moet de filter niet muurvast draaien! De rubberen ring zorgt namelijk voor de afdichting.
De regel is: draai de filter aan totdat de rubberen ring het blok net raakt en draai de filter dan nog twee slagen rond. Handvast is vast genoeg.
Mocht je een ‘papieren filter’ hebben dan gaat het wisselen als volgt: De filter zit achter een deksel op je carter. Verwijder dit deksel om bij de oude filter te komen. Haal de oude filter eruit en maak de behuizing schoon, vervang ook meteen de afdicht ringen van de filter en de behuizing. Nadat het nieuwe filter en alle afdichtingringen op de juiste plek zitten, kan het geheel weer dichtgeschroefd worden.
Motorolie vervangen:
Nu het filter weer in het blok zit kun je de aftapplug weer onderin het blok draaien met een nieuwe ring. Kijk voor het aanhaal moment in je reparatie handboek. Als dit gedaan is kan de nieuwe olie worden bijgevuld.
Gooi niet meteen alle olie in het blok maar eerst een halve liter minder. Peil nu het olieniveau en vul weer bij tot net onder het maximum. Doe er nooit teveel olie in want dit is heel slecht voor je motor!
Laat nu eerst je motor even warm draaien en kijk of er niets lekt. Als alle olie weer is gezakt controleer je nogmaals het olie pijl van je motor.
Afstellen koplamp van de motor.
Ondanks dat de motor niet APK gekeurd hoeft te worden moet de verlichting wel aan deze eisen voldoen. Om te voldoen aan de APK-eisen moet de lichtbundel 1% neerwaarts gericht zijn.
Eén van de manieren om hieraan te voldoen is als volgt: Staat je motor op 10 meter van de muur, dan moet het horizontale deel van de dimlichtbundel 5 centimeter onder het midden van het hart van de koplamp vallen. (afstelling is alleen voor de motor, voor andere voertuigen is een andere berekening nodig).
Techniek voor hoogteafstelling is heel eenvoudig:
-
- Zet motor met gewichtbelasting (bestuurder) met het wiel tegen de muur.
- Markeer het horizontale deel op de muur.
- Plaats daar vijf centimeter onder nog een horizontale streep.
- Rijdt nu de motor tien meter recht naar achteren en controleer dan met belasting de lichtbundel op de muur.
- Boven de 'vijf centimeterlijn': koplamp staat te hoog. Onder de 'vijf centimeterlijn': koplamp staat te laag.
De zijwaartse afstelling kan op dezelfde manier:
-
- Zet de motor weer belast tegen de muur.
- Markeer nu met een vertikale haakse lijn op de muur het punt waar de lijn schuin omhoog gaat lopen (zie afbeelding)
- Plaats weer de motor naar achteren en zorg terwijl de motor belast is dat het knikpunt van de lichtbundel op de verticale lijn komt door de koplamp naar links of rechts bij te stellen.
Als je remschijven schoon en vetvrij zijn zullen ze optimaal werken. Als je een schoon doekje over je remschijf haalt zal het je verbazen dat er zoveel vuil opzit. Ook al lijken je remschijven op het eerste gezicht brandschoon. Het vuil wat zich op de schijven hecht is voornamelijk remstof, dat vrijkomt tijdens het remmen. Dit komt door het slijten van je remblokken tijdens het remmen.
Het regelmatige onderhoud van de remschijven is een karweitje van enkele minuten. Gebruik voor het reinigen het liefst remmenreiniger en zeker geen wasbenzine of iets dergelijks. (Ammoniak op een doekje kan ook, maar wees daar voorzichtig mee want het tast je remblokken aan.) Reinig de remschijven nooit als de motor nog warm is brake cleaner is licht ontvlambaar en zeker als je het verstuift.
Lees alvorens je remreiniger gebruikt wel eerst de gebruiksaanwijzing!
Een ander klusje wat bij de voor remschijven af en toe eens moet gebeuren is het controleren of de ringen die de remschijven aan de krans verbinden nog los zitten.
Door vuil van het remmen en de weg komen die meestal vast te zitten. De remschijf wordt door deze ringen gericht en voorkomen dat door het eventueel aanlopen van de remblokken de schijven als je op een gladde ondergrond rijd blokkeren.
Dit is een klusje wat iets langer duurt, maar door iedereen met een beetje rechterhanden goed te doen is. Ook hier gebruik ik weer remreiniger. Dit doe je oog voor oog. Je zet eerst een bout met twee ringen en een moer op de ring. De ringen op de bout zorgen ervoor dat de ring niet beschadigd wordt. Dan spuit je wat remreiniger tussen de ring van de remschijf. Nu draai je de moer voorzichtig aan en je zult zien dat de ring van de remschijf als het goed is mee gaat draaien.
Draai de bout een paar keer rond, zodat het remreiniger alle vuil verwijderd tussen de ring en de remschijf. Het zal je verbazen hoeveel vuil en roest er tussenuit komt. Na het reinigen de schijf weer goed droog maken en zo alle ringen nalopen. Bij sommige schijven kan je na het reinigen de ringen zelfs met de hand ronddraaien. Dit karweitje doe ik twee keer per jaar en is zeker een mooi klusje in de winter.
Controle remschijven.
Een goede werkende remschijf is niet allen schoon maar ook vlak op maat. Vaak is dit het probleem bij oudere motoren en motoren die intensief gebruikt worden.
Dus regelmatig controleren.
De eerste vorm van slijtage bij remschijven is vaak een beschadigd rem oppervlak. Dat is op zich niet zo erg, maar wanneer je nieuwe remblokken monteert zal je die langer moeten inrijden voor ze de volledige schijf bestrijken. Zijn je remblokken te ver versleten zal je dit onmiddellijk zien aan je remschijven. Er zullen dan sporen in de schijven getrokken worden. Bedenk dat remblokken een stuk goedkoper zijn dan remschijven. Worden de beschadigingen steeds erger, dan zal de remschijf onder de minimale dikte komen. Een remschijf heeft een bepaalde dikte nodig ter hoogte van het remoppervlak om optimaal te kunnen presteren. Is die dikte niet voldoende dan is de werking van je remmen onvoldoende en dat is nu net iets wat je niet moet willen. De minimum dikte die je een remschijven moeten hebben staat meestal in de handleiding van je motor vermeld en in veel gevallen zelfs op de remschijven zelf.
Als gevolg van veelvuldig gebruik of door het gebruik van verkeerde remblokken worden de remschijven dunner en moet uiteindelijk vervangen worden door nieuwe exemplaren.
Remschijven slijten door gebruik nu eenmaal. Nieuwe originelen schijven gebruiken is natuurlijk optimaal, maar vergeet niet dat er naast de standaard exemplaren van de fabrikant ook andere merken zijn die voor een meestal meer schappelijke prijs goede remschijven leveren. Ook tweedehands zijn goede remschijven eenvoudig te vinden en deze zijn vaak tegen een redelijke prijs te koop. Het is ook raadzaam om heet internet af te speuren, dit kan je een aanzienlijke kosten besparing opleveren.
Wat een enkele keer ook voorkomt is dat remschijven kromtrekken. Dan is de enige remedie het vervangen van je remschijven. Meestal is er als je schijven kromtrekken een oorzaak, schijfremmen kunnen kromtrekken ten gevolge van de extreme hitte (verkeerde remblokken zouden dit kunnen veroorzaken) die er tijdens het remmen ontstaat. Kromme remschijven veroorzaken een aantal problemen, De belangrijkste is wel dat remkracht duidelijk minder wordt. Het doseren gaat er ook op achteruit en de remkracht is niet meer constant. Dit is meestal wordt meestal gecombineerd met trilling in het stuur of het rempedaal, afhankelijk van welke schijven zijn vervormd.
Dit is eenvoudig te controleren bij een stilstaande motor. Zorg dat je wiel vrij van de grond is en draai het rond. Bij een goede werking moet het wiel eenvoudig rond draaien. Lopen de remschijven aan moet je nagaan waar het aan ligt. Krom trekkende schijven komen weinig voor.
Wie er het instructieboekje van zijn motor er zorgvuldig op naleest zal misschien ontdekken dat remleidingen niet het eeuwige leven hebben. Door de veelvuldige belasting verliest een remleiding haar stevigheid en na verloop van tijd verhard de eens soepele rubberen remleiding en gaat barsten vertonen.
Dit is een klus die je gemakkelijk zelf kunt controleren. Door de remleiding stevig in je éne hand te nemen en vervolgens de remhendel in te knijpen. Als je de remleiding in diameter voelt toenemen is die aan vervanging toe.
Ook voor het vervangen van je remleidingen is het goed om eerst eens op het internet te kijken naar de prijzen. Je kan kiezen tussen de originele remleidingen, maar je kan ook kiezen voor een duurzame oplossing. Dit zijn de zogenaamde “stalen remleidingen”, dit zijn kunststof remleidingen met een roestvatstalen mantel. Deze leidingen hebben veel minder last van slijtage door veroudering en gaan dus langer mee. De eerste aanschaf is wel duurder, maar uit eindelijk zijn ze door de langere levensduur goedkoper. Het voordeel van deze remleidingen is ook dat ze beter doseer baar zijn omdat ze minder onderhevig zijn aan de druk.
Remolie
Vaak is de oorzaak van een verminderde remwerking het gevolg van een gebrekkig basis onderhoud. Eén van de oorzaken is onfrisse remolie. Dit is op zich heel opmerkelijk, want het vervangen van remolie is erg goedkoop. Je kunt oude remolie aan haar kleur. In plaats van een kleurloze of lichtjes oliekleurige vloeistof zie je dan een koffiebruine smurrie in het reservoir van je rem zitten. Dat betekent dat de remolie vocht heeft opgenomen. Dit is één van de vervelende eigenschappen van remolie, het is erg hygroscopisch. Dit betekend dus dat ze dringend aan vervanging toe is.
Remolie is relatief erg goedkoop. Met goed remolie win je aan remkracht en aan veiligheid.
Ook voor hydraulisch bediende koppelingen geld dezelfde regel. Ga er ook niet klakkeloos van uit dat je dealer bij het onderhoud van je motor altijd op dit detail let: te vaak worden deze puntjes over het hoofd gezien, zelfs door de beste monteurs. In je instructieboekje kun je de verwachte levensduur van je remolie terugvinden (meestal een jaar of twee) samen met de soort remolie die er gebruikt moet worden. Bij héél sportief gebruik kan die levensduur wat korter worden, maar over het algemeen zit je veilig als je de raadgevingen van de fabrikant opvolgt.
Ontluchten van remleidingen en of remolie verversen.
- Stap 1: Monteer de remvloeistof-opvangkan met een doorzichtige slang aan de ontluchtingsnippel.
- Stap 2: Bedien de remhendel of het pedaal en blijf deze vasthouden.
- Stap 3: Draai de ontluchtingsnippel op de remklauw los.
- Stap 4: Draai vervolgens de ontluchtingsnippel weer vast.
- Stap 5: Pomp het remsysteem weer op.
- Stap 6: Begin vervolgens weer bij stap 2 totdat de remvloeistof geheel ververst is en er geen lucht meer in het systeem zit.
Belangrijk!!! Bedien na de montage eerst een paar keer de remhandel of het rempedaal totdat je weer druk voelt, voordat je gaat rijden! De zuigers moeten namelijk eerst weer in de juiste stand terug gebracht worden. Je kunt namelijk pas weer remmen als de remblokken volledig tegen de remschijf aanliggen.
Test na het monteren eerst je remmen voor je voluit gaat rijden.
Het zijn geen ingewikkelde sleutel klusjes, maar als je het niet vertrouwt, laat het dan doen bij je dealer. Remmen zijn tenslotte je veiligheid en daar moet je niet mee spotten of gokken.
